Tìm hiểu các phương pháp điều trị thấp khớp theo Đông – Tây y từ chuyên gia Nguyễn Thành Danh – Dược Bình Đông. Giải pháp giúp giảm đau, phục hồi khớp và ngăn biến chứng hiệu quả.
1. Hiểu đúng về bệnh viêm khớp dạng thấp trước khi điều trị
Trong hơn 20 năm hành nghề, điều tôi nhận thấy là rất nhiều bệnh nhân đến khám khi khớp đã biến dạng, hoặc vận động khó khăn, trong khi bệnh có thể kiểm soát tốt nếu được can thiệp sớm. Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn, tức là hệ miễn dịch tấn công nhầm chính các mô của cơ thể, đặc biệt là màng hoạt dịch bao quanh khớp. Khi quá trình viêm kéo dài, sụn và xương dưới sụn bị bào mòn, dẫn đến sưng đau, cứng khớp, và lâu ngày có thể gây teo cơ, biến dạng tay chân hoặc tàn phế.
Ở góc độ Đông y, bệnh này tương ứng với chứng “phong thấp tý”, hình thành do ngoại tà phong – hàn – thấp xâm nhập kinh lạc khi chính khí suy yếu. Khí huyết bị tắc nghẽn khiến khớp đau, sưng, nóng, đỏ và cử động khó khăn. Việc điều trị không chỉ dừng ở giảm đau, mà phải khai thông khí huyết – trừ phong thấp – phục hồi chính khí thì mới có kết quả lâu dài.
2. Phương pháp điều trị viêm khớp dạng thấp trong Tây y
Tây y hiện nay là hướng điều trị được nhiều bệnh nhân lựa chọn trong giai đoạn đầu, nhờ tác dụng nhanh và khả năng kiểm soát viêm tốt. Tuy nhiên, nó cần được sử dụng cẩn trọng và kết hợp đúng cách.
2.1. Điều trị bằng thuốc
Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định các thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) giúp giảm sưng đau nhanh. Nếu bệnh tiến triển nặng, có thể dùng nhóm Corticosteroid để kiểm soát phản ứng viêm mạnh hơn. Một số trường hợp mạn tính được điều trị bằng nhóm thuốc DMARDs (thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm) hoặc thuốc sinh học ức chế miễn dịch để ngăn hệ miễn dịch tiếp tục phá hủy khớp.
Tôi từng gặp nhiều bệnh nhân tự ý dùng thuốc Tây kéo dài, khiến dạ dày bị viêm loét, huyết áp tăng, thậm chí loãng xương. Vì thế, Tây y nên dùng theo chỉ định và phải theo dõi sát. Nếu phối hợp thêm liệu pháp Đông y hoặc vật lý trị liệu, hiệu quả sẽ bền hơn và ít tác dụng phụ.
2.2. Phẫu thuật và vật lý trị liệu
Trong những trường hợp khớp bị biến dạng nặng hoặc mất chức năng, phẫu thuật là lựa chọn cuối cùng. Các kỹ thuật như thay khớp, chỉnh trục, hay cắt bỏ lớp viêm được áp dụng để phục hồi vận động. Tuy nhiên, giai đoạn này thường là muộn, nên phòng bệnh và can thiệp sớm vẫn là chìa khóa. Sau phẫu thuật, vật lý trị liệu giúp người bệnh hồi phục nhanh, giảm cứng khớp và ngăn teo cơ.
3. Phương pháp điều trị viêm khớp dạng thấp theo Đông y
Đông y xem việc phục hồi gốc bệnh và cân bằng cơ thể là trọng tâm. Theo ông Nguyễn Thành Danh, muốn trị bệnh hiệu quả phải “trừ tà song hành với bổ chính”, tức là vừa đẩy phong – hàn – thấp ra khỏi cơ thể, vừa tăng cường khí huyết và nuôi dưỡng can thận.
3.1. Châm cứu và bấm huyệt
Châm cứu kích thích lưu thông khí huyết, giảm đau tự nhiên, đồng thời điều hòa hệ miễn dịch. Với thể phong thấp, thường chọn huyệt Phong trì, Kiên ngung, Hợp cốc, Thái khê. Còn với người bị hàn thấp lâu ngày, có thể điện châm kết hợp cứu ngải để tăng hiệu quả làm ấm kinh lạc. Bấm huyệt và xoa bóp hàng ngày ở vùng khớp viêm giúp cải thiện lưu thông máu, giảm co cứng và hỗ trợ vận động tốt hơn.
3.2. Bài thuốc thảo dược hỗ trợ điều trị
Trong thực tế lâm sàng, tôi thường dùng Độc hoạt tang ký sinh thang cho người viêm khớp lâu năm, đau âm ỉ, tay chân co duỗi khó. Với bệnh nhân đau nhiều, sưng nóng, dùng Quế chi thược dược tri mẫu thang để khu phong – tán hàn – thanh thấp nhiệt. Một số trường hợp nhẹ, khớp mỏi khi thời tiết thay đổi, có thể sử dụng Quyên tý thang nhằm hoạt huyết, thông lạc, giảm đau. Tất cả đều cần gia giảm theo thể trạng từng người, không nên tự sắc uống theo đơn truyền miệng.
Ngoài ra, sản phẩm Thảo Linh Tiên của Dược Bình Đông – chiết xuất từ các dược liệu như độc hoạt, tang ký sinh, đỗ trọng, ngưu tất – là lựa chọn an toàn, tiện dụng hơn so với việc sắc thuốc truyền thống. Sản phẩm giúp giảm đau khớp, hỗ trợ lưu thông khí huyết, đồng thời cải thiện độ linh hoạt cho người bị thoái hóa hay viêm khớp dạng thấp
4. Lối sống và chế độ chăm sóc giúp hỗ trợ điều trị
Thuốc hay phương pháp nào cũng chỉ là một phần. Quan trọng là người bệnh phải thay đổi thói quen sống. Tôi luôn dặn bệnh nhân của mình rằng, nếu không kiêng cữ, bệnh sẽ sớm tái phát dù có uống thuốc gì.
Hãy bắt đầu từ những việc nhỏ:
Ngưng hút thuốc lá, hạn chế rượu bia vì chúng làm tăng phản ứng viêm. Giữ cân nặng ổn định để tránh áp lực lên khớp gối và cổ chân. Mỗi ngày nên tập các động tác nhẹ như xoay khớp cổ tay, duỗi gối, đi bộ chậm, tập dưỡng sinh hoặc yoga. Về ăn uống, nên tăng cường rau xanh, cá béo (giàu omega-3), giảm thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn. Người bệnh cũng cần ngủ đủ giấc, giữ ấm cơ thể khi thời tiết lạnh ẩm, đặc biệt là vùng cổ tay, đầu gối và cổ chân – nơi phong hàn dễ xâm nhập nhất.
Đối với người chăm sóc bệnh nhân, cần kiên nhẫn và khích lệ họ tự thực hiện các sinh hoạt nhỏ hàng ngày. Tinh thần thoải mái và được vận động đúng cách giúp cơ thể sản sinh nội tiết tố kháng viêm tự nhiên, hỗ trợ phục hồi đáng kể.
5. Kết luận – điều trị sớm, phối hợp đúng, phục hồi bền vững
Phong thấp không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát tốt nếu điều trị đúng hướng. Tây y giúp cắt nhanh giai đoạn viêm cấp, còn Đông y lại giúp điều hòa toàn thân, phục hồi khí huyết, phòng tái phát. Cách tiếp cận tối ưu là phối hợp hai nền y học, kết hợp luyện tập và điều chỉnh lối sống.
Như lời Lương y Nguyễn Thành Danh từng nói: “Không có bài thuốc nào hiệu quả bằng việc người bệnh chủ động hiểu bệnh của mình, tuân thủ điều trị và giữ tinh thần tích cực.”
Khi hiểu rõ cơ thể và kiên trì chăm sóc, bạn hoàn toàn có thể sống khỏe, vận động linh hoạt dù đã từng bị viêm khớp dạng thấp.
Thông tin của Lương y Nguyễn Thành Danh
Tác giả: Lương y Nguyễn Thành Danh là truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông, giàu kinh nghiệm điều trị các bệnh lý xương khớp
Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Nguyễn Thị Thành Danh – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.Nguồn Tham khảo: Vinmec, Nhà thuốc Long Châu, Tâm Anh Hospital
Lương Y Nguyễn Thành Danh 